Wanda Dobaczewska (1892-1980)
Urodziła się na Wileńszczyźnie, gdzie rozpoczęła działalność pisarską. W 1951 roku zamieszkała w Żninie i do końca życia napisała wiele powieści tematycznie związanych z Pałukami. W czasie okupacji była więziona w obozie koncentracyjnym i swoje przeżycia zawarła w książce „Kobiety z Ravensbrück”. Jest również autorką „Człowieka, którego nazwano Diabłem” (o Mikołaju Nałęczu), powieści dla młodzieży: „Korzenie”, „Nikt nie jest winien”, „Rudzielec”, „Społeczeństwo nie z tej ziemi”. Pomnik nagrobny pisarki znajduje się na cmentarzu w Żninie.
Erazm Gliczner (1535-1603)
Pisarz, pedagog, przywódca luteranów wielkopolskich. Urodził się w Żninie jako syn mieszczański. Napisał pierwszą w Polsce „Książkę o wychowaniu dzieci”.
Aleksander Guttry (1813-1891)
Powstaniec, organizator polskiego życia narodowego podczas zaborów. Urodził się w Paryżu koło Żnina. Jego rodzina w XVIII wieku osiedliła się w Polsce przybywając ze Szkocji. Uczestnik Powstania Listopadowego, Wiosny Ludów, a w czasie Powstania Styczniowego był komisarzem na Wielkopolskę dyktatora Mariana Langiewicz. Działacz Ligi Polskiej i założyciel Dziennika Polskiego. Za udział w Powstaniu Styczniowym skazany zaocznie przez Prusaków na karę śmierci. Po pobycie na emigracji, z chwilą ogłoszenia amnestii wrócił do swojego majątku w Piotrkowicach. Autor książki „Pan Mierosławski, jego dzieła i działania” – był adiutantem Mierosławskiego w czasie Wiosny Ludów.
Jakub ze Żnina (?-1148)
Metropolita gnieźnieński. Walczył o suwerenność Kościoła polskiego, na krótko podporządkowanego metropolii w Magdeburgu. Uzyskał od papieża Innocentego bullę protekcyjną wystawioną 7 lipca 1136 roku zatwierdzającą podległość Kościoła polskiego bezpośrednio papieżowi. Bulla, nazwana przez A. Brückera „złotą bullą języka polskiego”, stanowi skarbnicę nazw, miejscowości i nazwisk dotyczących ziem zatwierdzonych we władanie arcybiskupów gnieźnieńskich (29 nazw miejscowości leżących na Pałukach).
Klemens Janicki (1516-1543)
Syn chłopa z Januszkowa koło Żnina. Początkowo uczył się w szkole parafialnej w Żninie, następnie w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. Studiował w Padwie, gdzie uzyskał tytuł doktora nauk wyzwolonych i filozofii. Pisał wyłącznie po łacinie. Autor m.in. „Elegii o sobie samym do potomności”. Prekursor Odrodzenia w Polsce.
Leon Ksycki (1875-1937)
Drukarz, wydawca Urodził się w Potulicach w rodzinie nauczycielskiej. Zawodu nauczył się w Wągrowcu u Teordora Kręglewskiego. W 1901 roku założył w Żninie drukarnię i księgarnię. Wydawał książki i czasopisma: „Orędownik Urzędowy Powiatu Żnińskiego”, dla dzieci tygodnik „Mój Świat”, „Pałuczanin” – pismo wychodzące 2-3 razy tygodniowo, „Ilustrowany Kurier Polski” oraz kobiecy tygodnik „Moja Przyjaciółka” o 250-tysięcznym nakładzie, od której wywodzi się dzisiejsza „Przyjaciółka”. Propagował literaturę polską w tygodniku „Moje powieści”. Po jego śmierci dzieło kontynuował syn Andrzej, który wrócił do nazwiska Krzycki.
Stefan Łubieński – żył w XVIII wieku
Był biskupem, sufraganem gnieźnieńskim i proboszczem żnińskim. W 1795 roku na jego polecenie wybudowano w Żninie klasycystyczny dwór biskupi (tzw. Sufragania). Przebudował kościół parafialny urządzając jego wnętrze w stylu barokowym. Portret fundatora znajduje się wewnątrz kościoła św. Floriana w Żninie.
Tadeusz Małachowski (1928-1987)
Znany malarz urodzony i tworzący w Żninie. Wybitny rysownik i portrecista, malarz współczesności. Jego malarstwo wyróżniało się swoistym doborem kolorów. Stworzył cykl obrazów pod nazwą „Dramaty”. Bardzo wrażliwy, ukazywał w swoich obrazach problemy współczesnego człowieka i świata zagrożonego zagładą atomową. Galeria jego dzieł znajduje się w Muzeum Ziemi Pałuckiej z Żninie.
Mikołaj z Wenecji (?-1400)
Z rodu Nałęczów. Był kasztelanem nakielskim. Pod koniec XIV wieku zbudował murowany zamek w Wenecji. Od 1381 roku piastował urząd sędziego kaliskiego. Możnowładca, właściciel ponad 20 wsi. W wojnie domowej z Grzymalitami dowodził siłami rodu Nałęczów i spustoszył dobra arcybiskupa Bodzanty. Prawdopodobnie wtedy nazwano go „Krwawym Diabłem”. Na jego temat krążą liczne legendy.
Wanda Pieniężna (1897-1967)
Urodzona w Żninie. Pochodzi z rodziny Dembińskich, znanej rodziny mieszczańskiej. Wraz ze swym mężem Sewerynem Pieniężnym, wydawcą i redaktorem „Gazety Olsztyńskiej”, walczyła o polskość Warmii i Mazur. Jej mąż został zamordowany przez nazistów w obozie Hohenbruch. Ona przeżyła Ravensbrück i doczekała się spełnienia idei, o którą całe życie walczyła.
Janusz Rychlewski (1915-1987)
Syn przemysłowca żnińskiego i jednocześnie powstańca wielkopolskiego. Napisał wiele powieści i opowiadań, m.in. „Zielone granice”, „Czapka frygijska” i „Człowiek z gutaperki”. Twórca dramatów „Pieczęć krwi” i „Chichot Mefista”.
Jan Śniadecki (1756-1830)
Matematyk, astronom i filozof. Syn żnińskiego piwowara i burmistrza. Studiował w Krakowie, Getyndze i Paryżu. Działacz Komisji Edukacji Narodowej. Wykładał w Krakowie i Wilnie, gdzie przez wiele lat był rektorem Uniwersytetu Wileńskiego. Wielki uczony Oświecenia. Jego największe dzieła to m.in. „Filozofia umysłu ludzkiego”, „Trygonometria kulista”. Stworzył podstawy polskiego słownictwa matematycznego. Jego pomnik nagrobny znajduje się w Jaszunach na Litwie.
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Brat Jana. Urodzony w Żninie, znakomity biolog, lekarz i chemik okresu Oświecenia. Studiował w Krakowie, Padwie i Edynburgu. Profesor Uniwersytetu Wileńskiego, zwolennik empiryzmu. Twórca polskiego słownika chemicznego. Napisał wiele dzieł naukowych, m.in. „Początki chemii”, „O fizycznym wychowaniu dzieci”, „Teorię jestestw organicznych”. Pochowany został w Horodnikach na Białorusi.
Źródło: http://www.um.znin.pl/
